Entzuten ditugun abesti gehienak eguneroko bizitza salbuespenezkotzat jotzeko konposatu ditugu: berataz ahaztea dantzan, beste bizitza batzuk imajinatuz, gure penak eta pozak sublimatuz, gu kenduz. Sarritan, horiek osatzen dituenak beste baten plantak egin nahi izaten ditu, bere errealitatea gainditzeko pertsonaia bat sortu, edo bere bizipenak nortasunaren kontakizun mitiko baten kapitulu gisa aurkeztu. Juan Carlos Fernandez beste liga batean dago. Ez da altxatzen saiatzen, lurraren arrasean geratzen da. Errealista irredentoa da, goizero ohe berean, gorputz berean esnatzearen esperientziaren testigantza ematen saiatzen dena. Aspaldi aurkitu zuen bere nortasun estetikoa, eta hantxe jarraitzen du, ukitu gabe, bere albumetan Dos gajos eta Matrimonio lanekin, eta bakarka Baladista proiektuarekin: folk-blues sosegatu eta laburra, vaudeville, musika latindar eta karibetarraren dosi puntualekin, eta distantzia ironiko eta misantropiko batek zeharkatua.
Disko honetan dena gertatzen da denbora ertainean, lanegunen erritmoan, bere errutina, epifania txiki eta miseriekin, eguneroko errealitatearen patina lainotsu horrekin. Sei sokako banjoa, oraingoan, inoiz baino ahots musikatuagoa duen tresna nagusia da, eta badirudi ez duela haurraren edo bizilagun marmartiaren siesta eten nahi. Noizean behin baxua eta bateria, akordeoia, ukelelea eta harmonioa punta-puntan elkartzen dira, Frank Rudowren ekoizpen naturalistak berdindutako nagikeria xarmantarekin. Bestalde, letrek ez dute ezer uzten egurtu gabe. Baladistaren diskorik garratzena da agian, eta bere testuen irmotasunaren eta melodia eta moldaketen fintasunaren arteko oreka paradoxikoan aurkitzen dugu bere esentzia, gazi-gozoa eta benetakoa.
Diskoa zabaltzen duen ‘Lo mismo’ printzipioen adierazpen bat da, monotonia lasaitasun iturri gisa besarkatzen baitu. ‘Pintando el cielo’-k egun grisen alde egiten du erritmo trotoi eta melodia naifaren gainean, eta ‘Vals’ kontsumismoaren oinarri diren krimenak salatzen dituen pilula mingotsa da, arrantxera hesitu baten gozotasun hordian bildua. ‘El mantra’ xantza zoragarria da, Kinksen trazak dituena, norbere burua gainditzeko kontakizun tranpatien kontura, eta ‘Por fin’ vaudeville ironiko baten pieza, harmonio asmatiko batekin eta diruzko gai batekin, Bessie Smithen ‘Nobody wants you when you’ re down and out ‘-en arrastoan. ‘Cargado de razón’, sofako iritzi-emaileen aurka egiten du, eta ‘çalgo interesante’ underground-eko musikari batzuen inposturaren eta inanitatearen aurka. ‘La probabilidad’ asalduraren summumera iritsiko da, kantariaren heriotza eta garaikideak saihestuz. Amaitzeko, ‘Ciencia ficción’-en ezustekoa izango dugu zain. OVNI begiztatze bat, ohiko tonu flematiko eta nagiarekin kontatua. Baladistaren ahotsari ez zaio ezer arrotz, eta ezerk ez du asaldatzen. Gainerako abestiak isiltzen direnean, arimaren mikro-asteburu horiek amaitzen direnean, Baladistaren abestiak gurekin geratzen dira, eguneroko egunetan, gure barne-bakarrizketarekin batera, ihes-hodien eta kafetegi ireki berrien artean, lanera bidean, egiten dugun tarareatze ia inkontzientearen antzera.
Javier Aquilué.
