Nola sortu zen disko honetarako kolaboratzeko ideia?
IBONRG -Disko honen abiapuntua 2018ko urtarrila da, nolabait, une horretan hil zelako Joxan Artze olerkaria eta txalapartaria, artista. Handik hilabete batzuetara gonbidatu ninduten heriotzaren urtebetean egingo zen omenaldi batean parte hartzera. Nik nahi nuen behintzat omenaldiaren nire zatian txalaparta presente egotea, horregatik gonbidatu nahi izan nuen Enrike Hurtado, bera aritzen delako, besteak beste, berak sortutako softwareak lantzen, haietako batzuk txalapartarekin elkarreraginean funtzionatzen dutenak. Orduan, lehenengo pausua izan zen Enrike gonbidatu eta Joxan Artzeren testuez baina baita lan egiteko eraz ere hausnartzea eta lan egitea, material batzuk sortzeko.
Nolakoa izan da konposatze prozesua?
IBONRG -Diskoak gure bi garaitako lanak biltzen ditu. Alde batetik, 2019ko bi kontzertu horietarako propio sortutako materiala; nolabait materialaren erdia orduan sortu zen 2018-2019 tarte horretan; eta bigarren saio bat izan zen 2020ko udaberria, udan grabatzeko disko osoa izango zena. Guztira 11 pieza izan dira.
Nolakoak dira abestiak?
ENRIKE HURTADO -Kantuak oso ezberdinak dira elkarren artean. Bakoitza sortu da prozesu ezberdin batetik eta instrumentazio ezberdinak dituzte. Batzuek pianoa eta ahotsa, pianoa ahotsa eta txalaparta, ordenagailuekin egindako collageak, pianoa eta ordenagailua… denetarik dago. Gutako bakoitzak bere esparrutik ekarritako elementuak eta materialak ekarri ditu. Horien arteko batura eta oreka bilatu dugu.
Nolakoa izan da grabaketa-prozesua?
IBONRG -Disko osoa grabatu dugu hemen, entsegu-lokalean, guk geuk, bertako pianoa eta gure mikroak erabiliz, baita utzi diguten zenbait material ere. 2020Ko udan grabatu genuen, gauez, lasai. Pianoaz gain, txalaparta bat eta ordenagailua erabili dugu. Tzesneren laguntza ere izan dugu, bera arduratu baita nahasketez. Bestetik, biniloarekin batera datorren liburuxkako material grafikoa eta diseinua Jon Martin marrazkilariak egin du. Arlo teknikoan, Estanis Elortzak masterizatu du eta Ibon Aguirrek materiala uzteaz gain, midiarekin lagundu digu. Baina nagusiki, geurea da ekoizpen osoa.
Zertan da diskoaren izenburua?
ENRIKE HURTADO -Joxan Artzek bere poemetan erabili ohi zuen soinuaren erabileratik dator, bere poesia bisual horretatik, zeinean soinuak presentzia handia duen. Kasu honetan “oMOrruMU baMAt” da ‘orru bat’.
IBONRG -Silabak tartekatzen ditu, beharbada txalapartaren ideiarekin lotuta, tenpoen jolasa, trosta. Horixe islatzen d bere poesia bisualean, 60 eta 70eko hamarkadetan landu zuena. Horretan oinarrituta dago disko osoa.
Zertan da abestien hurrenkera?
ENRIKE HURTADO -Oreka bilatzen saiatu gara. Hain material ezberdinak izanda, helburua izan da soinua konpentsatzen joatea, piano kanta guztiak elkarrekin egon ez zitezen, edo txalapartakoak.
IBONRG -Hain sonoritate ezberdinak egoteak buruhausteak ekarri dizkigu hurrenkera ezartzerakoan. Baina ordena horretan asmatzea jolasaren parte da, testuak ere oso ezberdinak baitira elkarren artean. Irtenbidea aurkitzen saiatu gara, ihesbidea non egon litekeen.
Lehenengo entzunaldirako gomendiorik?
IBONRG -Musika guztietan gertatzen den bezala, entzunaldi bat baino gehiago behar izaten dugu abestietan murgiltzeko. Abestiak ezagutu ahala gauza berriak azaleratzen dira eta, aldi berean, kantuen hurrenkerak ere zentzu berezia ematen dio bakoitzari. Aurreko abestiak edo ondorengoak zentzu berezia ematen dio bakoitzari. Ez soilik disko honekin, musika guztiekin gertatzen da hau. Beharrezkoa da harreman horretan sakontzea.